Ventilatie is essentieel voor het creëren van een gezond en comfortabel binnenklimaat. Het zorgt ervoor dat er verse lucht wordt toegevoerd naar de leefruimtes en dat vervuilde lucht wordt afgevoerd uit de keuken, badkamer, toilet en andere vochtige ruimtes. Maar niet alle ventilatiesystemen zijn even effectief en efficiënt. In deze blogpost leggen we uit wat de huidige eisen zijn voor ventilatie in nieuwbouwwoningen en welke ventilatiesystemen er beschikbaar zijn.
Wat zijn de huidige eisen voor ventilatie in nieuwbouwwoningen?
De eisen voor ventilatie in nieuwbouwwoningen zijn vastgelegd in het Bouwbesluit 2012. Dit is een verzameling van regels die de minimale kwaliteit van gebouwen waarborgt op het gebied van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Het Bouwbesluit 2012 stelt dat een nieuwbouwwoning moet beschikken over een ventilatievoorziening die zorgt voor een voldoende luchtverversing in alle verblijfsruimtes en toiletruimtes. De ventilatievoorziening moet bovendien regelbaar via bijvoorbeeld regelaars en bedieningen, zodat de bewoners de ventilatie kunnen aanpassen aan hun behoeften en omstandigheden.
De voldoende luchtverversing wordt uitgedrukt in een ventilatiecapaciteit, die de hoeveelheid lucht aangeeft die per uur wordt ververst in een ruimte. De ventilatiecapaciteit wordt gemeten in liter per seconde (l/s) of kubieke meter per uur (m3/h). Het Bouwbesluit 2012 geeft voor elke ruimte een minimale ventilatiecapaciteit aan, die afhankelijk is van de functie en de oppervlakte van de ruimte. Bijvoorbeeld, voor een woonkamer van 30 m2 is de minimale ventilatiecapaciteit 30 l/s of 108 m3/h.
De regelbaarheid van de ventilatievoorziening houdt in dat de bewoners de ventilatiecapaciteit kunnen verhogen of verlagen, afhankelijk van de aanwezigheid van personen, de activiteiten die worden uitgevoerd, de mate van vervuiling of vochtigheid van de lucht, en de weersomstandigheden. Het Bouwbesluit 2012 stelt dat de ventilatievoorziening minimaal drie standen moet hebben: een basisstand, een verhoogde stand en een verlaagde stand. De basisstand is de stand die wordt gebruikt als er geen bijzondere omstandigheden zijn. De verhoogde stand is de stand die wordt gebruikt als er meer ventilatie nodig is, bijvoorbeeld bij het koken, douchen, of als er veel mensen aanwezig zijn. De verlaagde stand is de stand die wordt gebruikt als er minder ventilatie nodig is, bijvoorbeeld als de woning onbewoond is of als het buiten erg koud is.
Wat voor ventilatiesystemen worden er nu in nieuwbouwwoningen ingebouwd?
Er zijn verschillende soorten ventilatiesystemen die kunnen worden gebruikt om te voldoen aan de eisen voor ventilatie in nieuwbouwwoningen. De meest voorkomende systemen zijn:
- Natuurlijke ventilatie: Dit is een systeem waarbij de luchtverversing plaatsvindt door natuurlijke luchtstromen, die worden veroorzaakt door het verschil in temperatuur en luchtdruk tussen binnen en buiten. De toevoer van verse lucht gebeurt via roosters in de gevels of ramen, en de afvoer van vervuilde lucht gebeurt via verticale kanalen die uitmonden in het dak. De regelbaarheid van de ventilatie wordt bereikt door het openen of sluiten van de roosters en de kanalen. Natuurlijke ventilatie is een eenvoudig en goedkoop systeem, maar heeft ook nadelen, zoals een beperkte controle over de luchtverversing, een afhankelijkheid van de weersomstandigheden, en een risico op tocht, geluidsoverlast en warmteverlies.
- Mechanische afvoer: Dit is een systeem waarbij de luchtverversing plaatsvindt door een mechanische ventilator, die de vervuilde lucht uit de woning zuigt. De toevoer van verse lucht gebeurt nog steeds via roosters in de gevels of ramen, maar de afvoer van vervuilde lucht gebeurt via horizontale kanalen die zijn aangesloten op de ventilator. De regelbaarheid van de ventilatie wordt bereikt door het aanpassen van de snelheid van de ventilator, die meestal wordt bediend met een schakelaar of een afstandsbediening. Mechanische afvoer is een veelgebruikt en betrouwbaar systeem, maar heeft ook nadelen, zoals een energieverbruik voor de ventilator, een onderhoud van de kanalen en de ventilator, en een risico op geluidsoverlast en warmteverlies.
- Balansventilatie: Dit is een systeem waarbij de luchtverversing plaatsvindt door een balansventilatie-unit, die zowel de toevoer als de afvoer van lucht mechanisch regelt. De toevoer van verse lucht en de afvoer van vervuilde lucht gebeuren via twee aparte kanalensystemen, die zijn aangesloten op de balansventilatie-unit. De regelbaarheid van de ventilatie wordt bereikt door het aanpassen van de snelheid van de balansventilatie-unit, die meestal wordt bediend met een schakelaar of een afstandsbediening. Balansventilatie is een geavanceerd en efficiënt systeem, dat vaak wordt gecombineerd met een warmteterugwinning (WTW) systeem, dat de warmte uit de afgevoerde lucht gebruikt om de toegevoerde lucht voor te verwarmen. Balansventilatie heeft echter ook nadelen, zoals een hoog energieverbruik voor de balansventilatie-unit, een onderhoud van de kanalen en de balansventilatie-unit, en een risico op geluidsoverlast en ongewenste luchtstromen.
Welk ventilatiesysteem is het beste voor nieuwbouwwoningen?
Er is niet één ventilatiesysteem dat voor alle nieuwbouwwoningen geschikt is. De keuze van het ventilatiesysteem hangt af van verschillende factoren, zoals het ontwerp van de woning, de wensen van de bewoners, het budget, en de beschikbare ruimte. Voor nieuwbouwwoningen wordt echter bijna altijd gekozen voor een balansventilatie of een mechanische afvoer systeem, omdat deze systemen het beste voldoen aan de eisen voor ventilatie in het bouwbesluit. Deze systemen zorgen voor een constante en gecontroleerde luchtverversing, die kan worden aangepast aan de situatie. Bovendien kunnen deze systemen worden gecombineerd met een warmteterugwinning systeem, dat de energie-efficiëntie en het comfort van de woning verhoogt.